Regelmatig coach ik een groep personen die om wat voor reden dan ook een team (moeten gaan) vormen. De woorden moeten en gaan staan niet voor niets tussen haakjes. Vaak vindt de groep zichzelf al een team. Ze hebben zich bijvoorbeeld gezamenlijk ergens voor aangemeld of zijn als groepje aangewezen door een manager met de woorden, jullie zijn vanaf nu een team. Maar is dat zo? Elk team wordt beter met coaching on the job.
De letters TEAM worden vaak vertaald naar Together Everyone Achieves More, samen bereikt iedereen meer. Dat klinkt prachtig, maar is dat ook zo? Ik ben een groot voorstander van teamwork, maar samen is niet hetzelfde als meer. Om een team te vormen heb je een gezamenlijke doelstelling nodig. Stel dat je als groep van A naar B wilt reizen. Je hebt dan een gezamenlijk doel, maar hoe ga je er dan naartoe? Met de trein, de auto, op de fiets of ga je vliegen of lopen? Dat is misschien sterk afhankelijk van wat je wilt uitdragen. Streef je absolute snelheid na, dan kies je eerder voor het vliegtuig dan voor de auto. Staat vermindering van emissie hoog op het lijstje, dan is lopen, fietsen of de trein een betere keuze.
Als je met je team een product moet ontwikkelen en het product is functioneel en technisch helder gedefinieerd, dan is er ook nog zoiets als een taakverdeling. Wie doet wat? Als je design heel leuk vindt, maar beter bent in uitvoering, dan is het voor het team beter dat jij je daarop richt. Een team stel je dus niet zomaar even samen en al zeker niet door een groepje aan te wijzen en erbij te zeggen jullie zijn vanaf nu een team. Beter is het om te zeggen, jullie gaan vanaf nu een team vormen. Dan kan je aan de slag.
Zelf doen of samenwerken via coaching on the job?
Zelfsturende of zelforganiserende teams zijn prachtig, maar elk team heeft behoefte aan leiderschap en heldere kaders. Het is zelfs keihard noodzakelijk. De teamleider zorgt voor de faciliteiten, zodat elk teamlid kan excelleren en zijn of haar volle potentie benut. Je stelt je team samen door eigenschappen, kwaliteiten en behoeften op elkaar af te stemmen, gerelateerd aan de vereiste of gewenste doelstelling, visie en missie. Kom je iets te kort, dan moet je het team aanvullen. Balans in het team is belangrijk. Zo creëer je uiteindelijk een team dat zich over de volle breedte presenteert en met de nodige snelheid en diepgang presteert.
De praktijk
Tot zover de theorie. Niets nieuws onder de zon. En toch gebeurt het heel vaak niet op deze manier. Er lijkt altijd haast te zijn. Haast om een doel te bereiken en dus haast om te starten. Start nou maar, dan regelen we de rest onderweg wel. En nou maar hopen dat je groep alle kwaliteiten in zich heeft om ‘onderweg een team te vormen’. Voor je het weet sta je twee nul achter, loop je achter op schema, lopen de kosten op en zijn de kaders eerder een punt van discussie dan dat ze scherp zijn. De moraal van dit verhaal zit hem dus niet in de theorie, maar in de praktijk. Pas de theorie vanaf het eerste moment toe in de praktijk. Als team captain kan het dan heel fijn zijn om een coach te hebben die langs de zijlijn staat. De coach is geen onderdeel van het team en geeft zeker geen leiding aan het team, dat doet de team captain. Die staat tenslotte in het veld. Coaching on the job werkt. In topsport wordt altijd gewerkt met een coach. Iedereen vindt dat heel gewoon, vanzelfsprekend zelfs. In business zeggen we vaak, onze business is topsport. Nou dan! De samenwerking tussen coach, team captain en team werkt oplossingsgericht. Vragend, niet sturend, maar daarmee toch richting gevend. Werken met een coach is dus niet een smeekbede voor hulp. Integendeel. Het kan je team sterker maken en voor een betere balans zorgen. Belangrijk is wel dat de team captain (met het team) bepaalt, niet de coach. Dat is dan misschien net het verschil met topsport…