Onzekerheid en kritiek zijn twee zaken die vrijwel iedereen probeert te vermijden. Niemand vindt het prettig om zich onzeker te voelen en de meeste mensen vinden kritiek niet fijn. ‘Het is niet mijn bedoeling om je onzeker te laten voelen’ en ‘het is niet negatief bedoeld, beschouw het als opbouwende kritiek’, heb je vast wel eens gehoord. Of misschien zeg jij het zelf regelmatig tegen anderen. Goed bedoelde adviezen ten spijt, je voelt je er nou niet meteen beter door. Hoe ga je dit stoppen? Is er zoiets als onzekerheidcoaching of kritiekcoaching?
Er is natuurlijk geen kant en klare oplossing. Iedereen gaat anders om met kritiek en iedereen toont zijn onzekerheid op een andere wijze. Een coach zal je dan ook geen oplossing op een presenteerblaadje aanbieden. Deze blog doet dat ook niet. Het geeft je misschien wel een of twee simpele ‘manieren’ om kritiek te plaatsen.
Onzekerheid en kritiek zijn vaak met elkaar verbonden. Het is de kritiek die je onzeker maakt. Alleen al de gedachte aan kritiek kan je vooraf onzeker maken over iets dat je nog gaat doen. Dat kan vanalles zijn. Bijvoorbeeld een presentatie geven, een ontwerp maken, een strategie bedenken of gewoon een gesprek aangaan. De gedachte dat iemand er ‘iets’ van vindt maakt je onzeker en zenuwachtig, waardoor je nog onzekerder wordt. Even diep ademhalen helpt allang niet meer. Even rustig worden is er niet meer bij. Lastig!
Kritiek = negatief oordeel = onzekerheid
Ik heb eens een quote geplaatst over een negatief oordeel, wat kritiek in feite is. De quote luidt; Ieder negatief oordeel is een signaal van onvervulde behoefte. Focus op de behoefte, niet op het oordeel.
Daar ligt misschien wel de kern van de onzekerheid en tegelijkertijd de oplossing.
De kritiek voelt als een ‘aanval’ op wat jij zojuist hebt gepresenteerd, ontworpen, bedacht of gezegd. Onzekerheid groeit. Neem voor nu voor het gemak even aan dat die kritiek niet op jou persoonlijk gericht is, maar op wat je zojuist hebt gepresenteerd, ontworpen, bedacht of gezegd. Als een vriend of collega het in jouw plaats voor jou zou hebben gedaan, bijvoorbeeld omdat je ziek was op het moment dat het er om ging, zou de kritiek dan hetzelfde zijn? Waarschijnlijk wel. De kritiekgever weet niet dat er slechts een vervanger staat. Als de kritiek hetzelfde is, dan is die dus niet persoonlijk bedoeld. Het voelt persoonlijk, omdat het tegen jou of mij wordt geuit, maar het gaat over de presentatie, het ontwerp, je bedenksel of verhaal. Niet over jou als persoon. Onzekerheid is ‘dus’ niet nodig, maar dat gevoel neem je niet zo makkelijk weg.
Kritiek plaatsen en onzekerheid afschudden
Waar gaat de kritiek dan wel over? Het gaat over die onvervulde behoefte die de kritiekgever heeft. Hij of zij vindt iets van de presentatie, het ontwerp, het bedenksel of het verhaal. Ze geven een aanvulling of zeggen iets te missen en soms wordt gevraagd of je daar en daar wel aan hebt gedacht. Niks persoonlijks dus. Door die kritiek een plek te geven, bijvoorbeeld door het ‘naast je neer te leggen’, maak je het voor jezelf ook onpersoonlijk. Onpersoonlijk, maar niet onbelangrijk.
Hoe dan? Nou, dan toch een voorbeeld. Zie het als een oplossingsrichting, niet dé oplossing. Luister naar de kritiekgever. Dat kan je onbewogen doen, maar ook meelevend door af en toe te knikken om aan te geven dat je begrijpt wat hij of zij zegt. Je kan zelfs vragen stellen om meer context te krijgen. De kritiekgever voelt zich gehoord. De drempel om meer uit te wijden over zijn of haar aanvullingen wordt lager. Let wel, hiermee geef je dus niet aan dat het ermee eens bent. Een belangrijk verschil!
Je kan zo makkelijker het gesprek aangaan. Je bent misschien zenuwachtig, maar dat is nog geen onzekerheid. Je kan het gesprek afronden met een bedankje en zelfs je waardering uitspreken. Hij of zij heeft tenslotte de moeite genomen te luisteren en zich een mening te formuleren en die met jou te delen. Jij deelde toch ook iets met hen? Dus, ‘Bedankt voor je mening. Ik waardeer het zeer. Ik neem het mee in mijn overwegingen.’ en verder niets. Je legt het voor nu naast je neer om het op een ander moment op te pakken en er nog eens goed over na te denken. Laat je niet verleiden om er direct iets van te vinden. Pareer dat door te zeggen dat je er even de tijd voor wilt nemen. Het is daarna helemaal aan jou om er wel of niet iets mee te doen. Niets ‘moet’.
Moraal van dit verhaal? Ieder negatief oordeel of kritiek is een signaal van onvervulde behoefte van de kritiekgever, niet een oordeel over jou persoonlijk. Focus op die behoefte, niet op het oordeel. Dat vermindert jouw onzekerheid en maakt het gesprek een stuk eenvoudiger.
Ik schreef al dat ik er een quote over had geplaatst. Wil je nog eens lezen wat er precies in die quote staat, je leest het hier; https://www.instagram.com/p/CjSaZOpsJgt/?igshid=MDJmNzVkMjY=.